| |
|
|
Linkovi
|
Kamera
Borisa Spremo
|
|
Srbija - Istorija vladara
|
Modernu Srbiju, nastalu pre dva veka, stvarale su jake
ličnosti koje su u borbi za vlast žrtvovali sopstvenu glavu i tron (1)
ISTORIJA ISPISANA KRVLjU
Novine Toronto, br. 1394 -
Toronto, 18. april 2014. |
 |
U atentatima su ubijeni srpski vožd Karađorđe,
kneževi Aleksandar i Mihailo Obrenović, kralj Aleksandar Karađorđević,
predsednik Ivan Stambolić i premijer Zoran Đinđić, dok je uhapšeni
predsednik Slobodan Milošević umro u haškom zatvoru.
Marko Lopušina |
|
Kada je pre dva veka započela uspešna oslobodilačka borba Srba protiv
Turaka tada je 1804. godine stvorena Karađorđeva Srbija, čime je
obnovljena stara srednjovekovna srpska državnost.
Iako je Prvi srpski ustanak doživeo poraz, ideja oslobođenja Srbije nije
se više mogla ugasiti, pa već 1815. godine izbija Drugi srpski ustanak,
nakon kojeg se formira autonomna Kneževina Srbija, priznata od strane
osmanskih vlasti.
 Stvorena
kao autonomna kneževina u okviru Osmanskog carstva obuhvatala je
teritoriju Beogradskog pašaluka, da bi 1833. godine dobila proširenje i
obuhvatila celu Šumadiju.
Istovremeno Srbija nastavlja svoju ustavotvornu tradiciju i za vreme
vladavine Miloša Obrenovića usvaja Sretenjski ustav, prvi u novijoj
istoriji. Proglašen je na praznik Sretenje, 15. februara 1835. godine.
Zato je ovaj dan proglašen za Dan ustavnosti Republike Srbije.
Srbija je time odbacila stari feudalni društveni poredak i prihvatila je
novi kapitalistički poredak, koji je inagurisan kroz Srpski građanski
zakonik. Uz Ustav i srpsko običajno pravo Srpski građanski zakonik iz
1844. godine primenjivan je u Srbiji narednih sto godina, sve do 1944.
godine.
Kako socijalistička vlast posle Drugog svetskog rata nije donela novi
građanski zakonik, to je sve do donošenja Zakona o obligacionim odnosima
1978. godine ovaj zakon korišćen. I danas postoji u praksi u delovima
novih zakona.
Karađorđe Petrović, vođa Prvog srpskog ustanka je kada
je ustanička Srbija bila pokorena oktobra 1813. napustio Srbiju sa većim
brojem ustaničkih starešina i iselio na
Karađorđe Petrović
teritoriju susedne carevine Austro-Ugarske i u Rusiju.
Karađorđe, koji je rođen najverovatnije 16. novembra 1762. godine u
Viševcu, u zbegu je ubio svog oca Petra, koji ga je nagovarao da se
vrate i služe Turcima. Potom je obesio brata Marinka jer je silovao
jednu devojku. Kao strog vojskovođa uživao je autoritet u narodu i među
vođama.
Kada je u julu 1817. godine došao tajno u Srbiju kako bi se sa Milošem
Obrenovićem dogovorio o zajedničkoj akciji, vožd je po Miloševoj naredbi
ubijen sekirom u noći između 25. i 26. jula u selu Radovanju kod Velike
Plane.
|
VOŽD, KNEZOVI I KRALjEVI
Modernom Srbijom kao monarhijom vladali su vožd Karađorđe Petrović,
(1804-1813) , Miloš Obrenović, knez Srbije (1815-1839) i (1858-1860),
kneževi Milan Obrenović (1839) i Mihailo Obrenović (1839-1842), knez
Aleksandar Karađorđević, knez Srbije (1842-1858), kneževi Mihailo
(1860-1868) i Milan Obrenović, (1872-1882), koji je bio prvi kralj
Srbije (1882-1889), kralj Aleksandar Obrenović (1893-1903) i kralj Petar
I Karađorđević, (1903-1918).
U okviru Kraljevine SHS i Kraljevine Jugoslavije vladari su bili kralj
Aleksandar Karađorđević (1918-1934), knez Pavle Karađorđević (do 1941) i
kralj Petar Drugi Karađorđević (1941-1943).
|
Organizator ubistva je bio Vujica Vulićević, Karađorđev kum, a ubica
Nikola Novaković. Glavu ubijenog vožda knjaz Miloš je poslao u Carigrad
kao dokaz poverenja u Turke.
Knez Miloš Obrenovi je tako počeo prvi krvlju da ispisuje srpsku
istoriju, što nažalost, traje do današnjih vremena.
Smrću Karađorđa otpočeo je tajni rat dve dinastičke porodice
Karađorđevića i Obrenovića i njihovih simpatizera, koji je praćen
sumnjama za ubistva i atentatima.
Knez Miloš je vladao Srbijom samovoljno i imao je brojne protivnike,
koji su često podizali bune, ali su se one sve one završavale neuspešno.
Na spoljnopolitičkom planu, Miloš je, uz pomoć Rusije izdejstvovao
jačanje autonomija Srbije sa njim kao naslednim knezom.
Kada su 1867. godine, poslednje osmanske trupe napustile novi knez
Mihailo Obrenović dobija ključeve većih srpskih gradova, čime država
postaje de fakto nezavisna. Kneževina Srbija postaje međunarodno
priznata nezavisna država odlukama Berlinskog kongresa 1878. godine, u
novim granicama koje su uključivale proširenje u Južnom Pomoravlju.
Na kneževski presto Mihailo Obrenović stupio je prvi put 26. juna 1839.
i vladao je do 25. avgusta 1842. godine.
Svrgnut je 1842. u buni koju je predvodio jedan od najistaknutijih
ustavobraniteljskih prvaka, Toma Vučić-Perišić. Ustavobranitelji su na
skupštini izabrali novog kneza Aleksandra Karađorđevića.
Knez Mihailo se povukao iz zemlje zajedno sa još hiljadu svojih
pristalica preko Save i Dunava, ali se ponovo vratio na vlast u Srbiju
nakon smrti svoga oca, kneza Miloša, 14. septembra 1860. godine.
Dok je knez Mihailo zavodio apsolutizam u zemlji, protiv njega je
sklopljena zavera sa ciljem da se on ubije. Glavni organizatori i
izvršioci zavere su bili braća Radovanovići, koji su se svetili zbog
robije svoga brata Ljubomira Radovanovića. Kosta Radovanović, glavni
izvršilac ubistva je bio imućan i ugledan trgovac.
U nedelju, 29. maja 1868. oko 5 časova popodne knez Mihailo je krenuo
kočijama da se preveze do Košutnjaka. U parku na Košutnjaku pojavili su
se Pavle i Kosta Radovanović u svečanim crnim odelima, cilindrima na
glavama i uperenim pištoljima u pravcu kneževe kočije. Prvi je pred
kočijom izleteo Kosta. Njega je knez Mihailo Obrenović prepoznao zbog
spora oko njegovog brata Ljubomira. Poslednje reči kneza koje je
izgovori pred smrt bile su "Dakle, istina je."
U međuvremenu, najmlađi Karađorđev sin Aleksandar, rođen u Topoli 11.
oktobra 1806. a na Narodnoj skupštini održanoj na Vračaru, 14. septembra
1842, izabran za kneza Srbije, optuživan je da je za zaverenike u
atentatu na kneza Mihaila obezbedio novac i oružje. Osuda za delo koje
nije učinio duboko ga je povredila.
Dinastičke borbe su se još više rasplamsale, i knez Aleksandar
Karađorđević tek tada uzima aktivno učešće u njima. Umro je u Temišvaru,
3. maja 1885. godine, a na srpski presto je došao maloletni knez Milan
Obrenović.
Marko Lopušina Nastavlja se...
|
|
Oglasavanje Marketing
|
