|
“Rađanje jedne nacije” (“The Birth of a Nation”), reditelj, scenarista i
glavni glumac: Nejt Parker, ostale uloge; Armi Hamer, Ejdža Naomi King,
Penelopi-En Miler
Ovo je čudo neviđeno! U “multipleksima” se konačno pojavio jedan film
koji, verovali ili ne, ima bliske veze sa sve gorčom realnošću. “Rađanje
jedne nacije” crnačkog autora Nejta Parkera podiže znak “Stop”
holivudskom stupidnom eskapizmu. To je frapantno ostvarenje, posle čijeg
gledanja ćete ostati zabezeknuti.
Premda se radnja Parkerovog filma odigrava pre ravno 185 godina, ova
istorijska drama itekako je relevantna i u sadašnjem vremenu u Americi,
gde crnce i dalje svakodnevno ubijaju iz prostog razloga samo zato što
su crnci! Ovo delo poručuje da je “sezona lova” na crnce neprekidno
otvorena već više od dva veka. Ni odlazeći crnački predsednik SAD Barak
Obama nije ni tu ništa promenio, premda je pre osam godina došao na
vlast sa gromoglasnim motom “Vreme za promene”!
Holivud i Vašington već decenijama sinhronizovano “duvaju u istu
sviralu”! Svetska prestonica “pokretnih slika” besomučno ispira mozgove
masa svojim eskapističkim produktima, kojima odvraća gledaocima pažnju
od opore svakidašnjice. Sa druge strane, uprkos sve jačoj eskalaciji
rasnih tenzija i nasilja i sve dubljoj socijalnoj nejednakosti, zvanični
Vašington uverava Amerikance da je sve “OK” u “zemlji slobodnih i
hrabrih”.
Predsednički “status kvo” kandidat Demokratske stranke Hilari Klinton,
koja je brza na rečima a spora na delima, hipokritski poručuje da
crncima “nikad nije bilo bolje u Americi nego sada!” U koordiniranoj
akciji, propagandna mašina “CNN”-a, koja nagoni na spontano povraćanje,
grozničavo upozorava i zastrašuje Amerikance da republikanski kandidat
Donald Tramp nije podoban za predsednika.
Ma kakav bio, ovaj kontroverzni biznismen-multimilijarder i
političar-autsajder koji bećava da će “Ameriku opet učiniti velikom”,
stvorio je za kratko vreme čitav jedan masovni pokret sledbenika, kojima
je dojadila inertnost i neproduktivna “politička korektnost” okoštalog
vašingtonskog establišmenta.
Film je medijum koji ima moć da reflektuje stvarnost, što uspeva i
Parkerovo “Rađanje jedne nacije”. Naslov ovog dela je ironično
pozajmljen od antologijskog ostvarenja legendarnog američkog filmskog
autora- pionira Dejvida V. Grifita.
On je pre 101 godinu u Holivudu snimio “Rađanje jedne nacije”, koji je
prvobitno bio ocenjen kao “epohalan film”. Čak je i tadašnji američki
predsednik Vudro Vilson, koji je po profesiji bio istoričar, izjavio
reči ushićenja o filmu: “Kao da je istorija pisana svetlošću munja”!
Međutim, “Rađanje jedne nacije” se vrlo brzo pretvorilo u Grifitov
filmski abortus. Zbog rasističkih predrasuda o crncima, koji su
prikazani kao zveri, a pripadnici Kju Kluks Klana kao heroji, mnogi
napredni ugledni građani su zahtevali zabranu prikazivanja filma, Epska
tema Grifitovog dela je bila posvećena poreklu rasa, a sasvim jasno je
bilo da je “nacija” koja se rađa u njegovoj filmskoj epopeji isključivo
“Bela Amerika”.
Sada je došao trenutak da Nejt Parker prikaže “Rađanje jedne nacije” iz
crnačke perspektive. Ovo delo, koje se našlo u fokusu interesovanja zbog
svoje eksplozivnosti, je plod njegove pasije i upornosti. Naime, Parkeru
je trebalo sedam godina da prikupi 10 miliona dolara za snimanje filma,
u kojem se pojavljuje u četvorostrukoj ulozi- kao producent, reditelj,
scenarista i glavni glumac.
Njegovo 120-minutno “Rađanje jedne nacije” donosi uznemirujući portret
“Crne Amerike”, u bukvalnom i metaforičnom smislu. To je, u svojoj
osnovi, biografski film o Netu Tarneru, crncu-robu na plantažama pamuka
u Virdžiniji i baptističkom propovedniku koji je Bibliju zamenio
sekirom. Kada je uvideo da ga njegov vlasnik perfidno iskorištava da
svojim propovedima zapravo ispira mozak i suzbija gnev ostalih robova,
izloženih velikim patnjama i brutalnostima, Tarner se od spiritualnog
vođe pretvorio u lidera pobune.
On je 1831. godine poveo ustanak , u kojem je sekirama i noževima bilo
ubijeno 60 robovlasnika i članova njihovih porodica. U osveti koja je
usledila, nemilosrdno je iskasapljeno 200 crnih robova. To je bila
najkrvavija pobuna robova u američkoj istoriji.
Parkerov film nije remek-delo ali na izuzetno potresni način govori o
temi koja je u Americi i dalje nezavršena priča. U kultnom ostvarenju
“Uradi pravu stvar” (1989.), vodećeg crnačkog autora Spajka Lija,
postavljena je ključna dilema oko načina borbe za prava crnaca u
Americi: da li samo iskazivati pasivni otpor, kojeg je zagovarao čuveni
Martin Luter King, ili na nasilje odgovoriti nasiljem, za šta se zalagao
crnački revolucionar Malkolm Iks.
U filmu “Rađanje jedne nacije” izgleda da se Nejt Parker priklonio ovom
drugom, radikalniji pristupu. Biće zanimljivo pratiti da li će “Oskar”
biti naklonjen i Parkerovom provokativnom delu, kao što je to pre tri
godine bio prema super-realističnom crnačkom ostvarenju “12 godina
ropstva”, kojem je pripala nagrada za najbolji film godine.
Bojan Ž. Bosiljčić
|
