SRPSKA NOVA GODINA                                                            SLAVE
 
 
Srpska nova godina Hram Sv. Sava14. januara (1. januara po starom)

Prema julijanskom kalendaru, 14. januar je prvi dan Nove godine, a ovaj kalendar, osim Srpske pravoslavne crkve, poštuju i Ruska pravoslavna crkva, Gruzijska pravoslavna crkva, Jerusalimska patrijaršija i monasi sa Svete gore.

Dan koji Srbi proslavljaju kao sopstvenu Novu godinu za Crkvu je praznični. Obeležavaju se Obrezanje Gospodnje i Dan sv. Vasilija Velikog. U narodu je ovaj dan, završni u božićnom svetkovanju, poznat i kao Mali Božić.

U nekim krajevima ovog dana su ponavljani običaji vezani za Badnji dan i Božić. Sa radošću se iščekivao polažajnik i badnjak unosio u kuću. Lomila se vasilica - kolač sličan česnici, u kojem su skrivani novčić i druga znamenja kao simboli blagostanja, zdravlja i napretka. Na taj dan u Hercegovini su spaljivali ostatke badnjaka, a u Vojvodini palili vatre na raskršćima. Svetlost i vatra trebalo je da donesu radost i očiste od grehova.

***********
U vreme Karađorđeve vlasti, na Mali Božić su održavana skupštinska zasedanja. Tada se svodio bilans prethodne godine i pravili se planovi za narednih dvanaest meseci.
Četrnaesti januar željno su iščekivale i neudate devojke. Na ovaj dan, u nekim krajevima poznat i kao Ženski Božić, gatale su da li će se udati u godini koja dolazi. Pre svitanja, posle neprospavane noći, devojke su se pele na tavan i sa njega bacale svoju obuću. Ako su vrhovi opanaka bili okrenuti od kuće, verovalo se da će se devojka udati, i otići na onu stranu prema kojoj se obuća okrenula pri padu. Udavačama na Kosovu prosidba je bila zagarantovana ako na Mali Božić prenoće u tuđoj kući.

***********
U noći između 13. i 14. januara naredna godina je po kalendaru, ali ne i po pravilima Crkve. Crkvena Nova godina počinje u septembru - prvog po starom, julijanskom, a 14. po gregorijanskom kalendaru. Tako su, sve do 1700. godine, poštujući crkveni godišnji ciklus, i Srbi i Rusi praznovali Novu godinu u septembru.

***********
Julijanski i Gregorijanski kalendar

Hrišćanstvo je nastalo u vremenu kada se u celom, tada poznatom svetu, vreme računalo prema Julijanskom kalendaru (po Juliju Cezaru). Po tom kalendaru su ustanovljeni i svi hrišćanski praznici, odnosno dogđaji iz života Gospoda Isusa Hrista i istorije crkve.

U XVI veku posle Hrista papa Gregorije VIII je izvršio reformu do tada važećeg Julijanskog kalendara, tako što je iz njega izbacio 11 dana koji su se nakupili zbog nepodudarnosti kalendarske i astronomske godine. Novi kalendar je po papi nazvan Gregorijanski kalendar. A kako je on nastao pod uticajem rimskoga pape i uglavnom odmah bio prihvaćen od strane rimokatoličkog Zapada, pravoslavni Istok je ostao prema njemu rezervisan i nepoverljiv.

Vremenom je razlika od 11 dana narasla na 13 dana koja i do danas postoji između starog i novog kalendara.
 

Copyright © 1996-2016 "NOVINE Toronto"

Zadnja promena izvrsena: 20 Apr 2012