Konzulat Republike Srbije ponovo se osvedočio u organizaciji još jednog
kulturnog događaja, ovoga puta na istinskom duhovnom nivou.
 Na
dan Svetoga Trifuna, u četvrtak 14. februara o. g. priređeno je veče
predstavljanja izdavačke kuće Istočnik, Eparhije kanadske. Izdavačka kuća
aktivno radi već 27.-mu godinu. Posle kratkog uvodnog slova Generalnog
konzula gospodina Vladimira Pavlova, rad i izdanja Isočnika predstavili su
Njegovo preosveštenstvo Episkop kanadski Georgije, protojereji Vasilije
Tomić i Ljuba Rajić, Dr. Davor Miličević i Radovan Gajić.
Predstavljajući antologiju srpskog pesništva, u svojoj besedi pod
naslovom “I svim umom svojim“, Gajić je rekao: “U svojoj dosadašnjoj
izdavačkoj istoriji, koja se meri već vekovima, jer više od 25 godina jeste
više od četvrt veka, Istočnik je izmeću ostalog izdao kapitalno delo srpske
kulture, trotomnu, “Antologiju srpskog pesništva“. Na preko tri hiljade
stranica sabrano je najvažnije i najvrednije iz pera srpskih pesnika. Ovo
izdanje originalno je načinjeno na ruskom, a onda, potom, objavljeno na
srpskom jeziku, zahvaljujući Istočniku, i našem čelniku, Njegovom
Preosveštenstvu Episkopu kanadskom Georgiju.
Nagrada za to bili su komentari da nije crkveno da se time bavi. Crkva,
Eparhija kanadska, nije nikome smetala da to radi, ali se niko nije pojavio
da to uradi, kao što se niko nije ponudio da pomogne u poduhvatu.
Izgurali smo i četvrti tom koji je obuhvatio antologijski izbor srpskog
pesništva za decu. Tu smo već imali saradnju sa Prosvetom, što je bio dokaz
da smo radili pravu stvar. Sve ove četiri knjige rezultat su napora našeg
brata, rusa Andreja Bazilevskog, doktora filoloških nauka koji radi u
Institutu za svetsku književnost Ruske akademije nauka. Svoj predgovor ovoj
svojevrsnoj biblioteci srpske poezije, brat Andrej je zaključio rečima:
“Hvala Srbiji za njene pesnike. Neka njihova reč živi i među nama. S takvim
svetlim darom postaćemo sigurniji i mudriji.“
Nisu ovo slučajne reči nekakvog laskanja srpskoj literarnoj tradiciji.
Andrej Bazilevski i te kako zna o prisustvu srpske reči u kulturi i vekovnoj
tradiciji bratske Rusije. U svakom slučaju, knjiga Antologija srpskog
pesništva u tri toma, uz četvrti ništa manjeg obima u kome je sabrano srpsko
pesništvo za decu, reprezentativno je delo koje bi trebalo da se nalazi u
svakoj srpskoj kući, kako u Srbiji tako i širom Sveta. Sa ruske strane imali
smo, i imao stalnu saradnju sa izdavačkom kućom Vahazar.“
Govoreći o antologiji poezije za decu protojerej Ljubomir Rajić je, u
širem osvrtu rekao: “Tako je, nama dragi saradnik Istočnika, dr Andrej
Bazilevski, za „Knjigu Radosti“, pored brojnih pohvala dobio i kritiku. Neko
je još dok je knjiga bila vruća iz štampe, primetio da Antologija srpskih
pesama za decu, ne sadrži ni jednu jedinu pesmu o Svetom Savi! Hajde,
međutim, da se zapitamo: da li je moguće da dr Bazilevski, saradnik
Instituta za svetsku književnost Ruske akademije nauka i umetnosti,
pravoslavni Rus koji je u Srbiji proveo skoro pola godine i proputovao našu
zemlju od Prizrena do Subotice, nije primetio da u Srbiji postoji kult
Svetoga Save? Naravno da je nemoguće. Pre će biti da taj kult više ne
postoji. U Škotsku ne možete nogom kročiti a da ne saznate da je njen
zaštitnik Sveti Andrej. Na državnoj zastavi je dijagonalni krst, širom sveta
poznat pod imenom „Andrejin krst“. Grad na istočnoj obali Škotske nosi ime
ovog apostola. Čuven je i univerzitet koji se takođe naziva imenom ovog
svetitelja.
Najčešće muško ime u Škotskoj je Andrej, a u Irskoj Patrik. Za dvadeset
godina svešteničke službe, krstio sam više Roberta nego Sava. U mojoj
parohiji postoji samo jedan dečak kome su roditelji dali ime Sava. Rastko,
sin najzaslužnijeg srpskog vladara, princ, diplomata, svetitelj,
prosvetitelj, čiji je kult u srpskom narodu bio toliko jak da je i Otomansko
carstvo od pomena njegovog imena zaziralo, sada se u srpskom rodu gasi.
Treba prvo da ova sadašnja Država Srbija, Svetoga Savu, čiji je otac pre
toliko vekova osnovao tu državu, prizove iz progonstva i da ga vrati u sve
one institucije koje je ovaj divni svetac nekada davno osnovao. Nadu da će
se to uskoro desiti, budi i ovo naše prisustvo ovde, danas, u prostorijama
generalnog konzulata Republike Srbije. Mi, predstavnici Srpske pravoslavne
crkve, izdavačke kuće Istočnik, na čelu sa kanadskim Episkopom Gospodinom
Georgijem, došli smo u ovu srpsku kuću po pozivu Generalnog konzula,
gospodina Vladimira Pavlova, čoveka koji, za razliku od mnogih u otadžbini,
jasno vidi vezu između svetoga i svetovnoga.
Nadam se da ćete čitajući knjigu radosti, i ako u njoj nema pesama o Svetome
Savi, naići na mnoge pesme o Bogu, Tvorcu svega. Neka nas Knjiga Radosti,
koja će, zbog svojih neobičnih dimenzija, izvirivati između ostalih knjiga
sa police, kao neko radoznalo, bucmasto dete između svojih vršnjaka, stalno
podseća na gore rečeno. Svakako će neka od narednih zbirki dečijih pesama
uvrstiti po koju pesmu o Svecu koji decu blagosilja.“
Predstavljajući knjigu Vladike Nikolaja, protojerej Vasilije Tomić je
rekao: “Knjiga Vera svetih je klasičan primjer uzvišene ljepote u
jednostavnosti. Stranama njenim plovi tekst, na srpskom i engleskom, uporedo,
bez uobičajenog pratećeg aparata: predgovora, pogovora, tumačenja i
objašnjenja. Jer ovaj udžbenik vjere naše dovoljan je sam sobom. Samo je, na
prednjim stranama knjige, priložen koncizan tekst Vladike Georgija koji
ukazuje na učinjene rijetke i neophodne manje intervencije u odnosu na
originalno izdanje knjige 1949. godine.
Između jednostavno, a ukusno, sačinjenih korica ove knjige, smješteno je, na
oko 200 stranica, u osam poglavlja, kojima prethode uvodne kratke lekcije
Svetog Vladike Nikolaja, sve što čini azbuku naše vjere i što svaki
pravoslavni hrišćanin treba da zna. Najprije čitamo o porijeklu i izvorima
pravoslavne vjere. Potom je izloženo pravoslavno ispovjedanje vjere. U
nastavku objašnjene su sedam svetih Tajni. Katihumen - učenik pravoslavne
vjere - ima priliku da sazna o Starozavjetnom i Novozavjetnom zakonu Božijem,
da se upozna sa prazničnim ciklusom Pravoslavne crkve i da se obavijesti o
crkvenim sveštenim predmetima. Na kraju knjige Sveti Vladika daje kratak
izbor iz prebogate riznice pravoslavnog svetog predanja.
Svakom svešteniku Vera svetih Vladike Nikolaja treba da bude priručnik u
pripremi odraslih za primanje svete Tajne krštenja.“
Predstavljajući najnoviju knjigu prote Vasilija Tomića, Dr. Davor
Miličević je saopštio: “Ono od čega bi trebalo poći da bi se razumjela snaga
Tomićevog propovijedanja jeste njegov beskompromisni sudar sa svijetom oko
nas, sa našom svakodnevicom, beskrvnom i malovjernom. Propovjednikova riječ
bespoštedno secira tkivo sadašnjice i razotkriva naše koračanje ovom
planetom kao niz kompromisa u kojima se iscrpljujemo i nestajemo kao Božija
bića. Za protu Vasilija Tomića današnji svijet je civilizacija besplodnosti
i smrti. Doba je ovo naglašenog razračunavanja sa Bogom, gdje se ljudskim
zakonima, preko noći, do juče nezamislivo i zabranjeno pretače u dozvoljeno,
a nenormalno, kako to voli da kaže naš propovjednik, proglašava za normalno
i poželjno.
Osnovna osobina našeg vremena, dakle, jeste suprotstavljanje Životodavcu. I
kakav, onda, da bude čovjek koji je proizvod takve civilizacije, nego biće,
i mišlju i djelom, prožeto tom metastazom zla. Zatvarajući godišnji
liturgijski ciklus jevanđeljskih tema, prota Tomić zapravo odslikava
upečatljivo živ i raznovrstan niz portreta naših slabosti.
Taj glas, pretočen u slova u, evo, već trećoj protinoj knjizi u „Istočnikovoj“
ediciji „Sveštenici svojoj pastvi“, svjedoči da je jednu veliku prazninu u
izdavaštvu Srpske crkve, nastalu nakon što su zaćutali njeni veliki mislioci
prošlog vijeka, na sasvim neočekivanom mjestu, u dalekoj Kanadi, popunila
mala grupa sveštenika, različitih znanja i talenata. Sreća je za „Istočnik“,
ali i za Srpsku crkvu, što je među njima bio i prota Vasilije Tomić.
Predstavljajući “Liturgikon“, Njegovo preosveštenstvo Episkop
kanadski Georgije je, između ostalog, rekao: “Ovo je u stvari knjiga koja se
ne može predstaviti. Na četiri jezika, uporedno, grčkom, crkveno-slovenskom,
srpskom i engleskom, dat je tekst službe Gospodu. Ta se knjiga ne prepričava.
To je knjiga kojom se moli, kojom se tihuje, tom se knjigom živi.“ Govoreći
o izdavačkoj kući Istočnik, Vladika Georgije je rekao: “Ne sme se zaboraviti
da je ova kuća motivisala mnoge na saradnju sa dijasporom, kao što su Rajko
Nogo, Bećković, Brajković, Danojlić, i mnoge glumce i kulturne radnike iz
matice.“ U završnoj reči Preosvećeni Vladika Georgije, zahvaljujući Konzulu
na domaćinstvu i osvrćući se na zamiranje kulta Svetog Save kod Srba,
postavio je pitanje: “Zašto ne bi bio univerzitet Svetog Save u Beogradu?
Zašto Beogradski univerzitet ne bi ponio to ime? Kome bi to u
civilizacijskom smislu moglo da smeta kada se radi o rodonačelniku i ove
savremene, naše srpske države, u čijem konzulatu imamo i ovo veče?“
Prema mnogim komentarima prisutne publike bilo je ovo veče duhovnosti za
pamćenje, kakvih bi trebalo da bude više i češće u našoj zajednici.
N.T.
|
