|
Prva osnivačka skupština Crkveno-školske opštine Sveti Sava u
Torontu održana je 28. marta 1954. godine i tada je izvršena promena naziva
društva "Srpski dom i crkva" u CŠO Sveti Sava u Torontu. Uprava se birala na tri
godine, a upisnina za članove iznosila je 25 dolara. Članarina za braću je bila
12 dolara, a za sestre 6 dolara. Razlog za ovaj "džentlmenski" gest bio je i što
su žene u Kanadi, u to vreme, bile plaćane duplo manje za iste poslove.
 Od
samog početka osnovan je omladinski klub pri domu i crkvi, pod nazivom "Šumadija",
koji je pre svega imao sportski karakter. Prvi predsednik kluba bio je Kosta
Joksimović.
Klub je 13. decembra 1953. godine promenio ime i postao budući hor "Sveti Sava".
Tada je predsednik bio Ben Miok. Prema dokumentima iz arhive crkve "Svetog
Save", hor "Sveti Sava" zvanično će biti osnovan 20. februara 1955. odlukama na
jednom od sastanaka kluba. Dirigent je tada bila Beti Labaš; pretsednik Kosta
Joksimović; potpredsednica Mara Topolac; sekretar Olga Šaban i blagajnik
Aleksandar Ristić. Novembra iste godine hor je počeo da odgovara na
bogosluženjima, a u tom mesecu dao je i svoj prvi koncert.
Hor "Sveti Sava" preselio se 2001. godine u "novu kuću", u crkvu Sabora srpskih
Svetitelja u Misisagi, gde i danas nastavlja svoj rad sa programom očuvanja
srpske duhovne mu-zike i muzičke tradicije, jezika i folklora svoga naroda.
 U toku 1956. godine osnovana je pri crkvi Setog Save" Srpska nedeljna škola, sa
ciljem da se deca uče da čitaju srpski jezik i pišu ćirilicu kao i poznavanju
srpske istorije i negovanju pravoslavnih tradicija svoga roda. Prvi školski
direktor bio je učitelj Vasilije Zečević, koga je 1963. godine zamenio Slavko
Teodosijević.
Najstarija dobrovoljna organizacija koja je svoj pregalački rad vezala za crkvu
"Svetog Save" u Torontu jeste Kolo srpskih sestara, osnovano 12. oktobra 1941.
godine na inicijativu prve predsednice Kola, Angeline Kaljalović. Osnovna ideja
bila je sakupljanje dobrovoljnih priloga za pomoć porobljeno otadžbini, u koju
svrhu su sestre priređivale zabave, koncerte, čajanke i druga okupljanja kako bi
svojim radom pomogle borbu za oslobođenje i obnovu Kraljevine Jugoslavije. Pored
Angeline Kaljalović, osnivačice Kola bile su: Julka Pupić, Milica Marković,
Milica Milošković, Milka Tošić, Mila Ćuk i Mara Milošević.
 Na predlog sestre Julke Pupić, 26. marta 1944. godine KŠ je uzelo ime "Kraljica
Aleksandra", a 2o. novembra 1955. Njeno kraljevsko Visočanstvo Kraljica
Aleksandra je postala pokroviteljica Kola. Kada je 1948. godine počela kampanja
za gradnju srpske crkve i doma u Torontu sestre su se pregalački dale na posao,
za crkvu i srpski dom dale su od sebe sve što su mogle, zanemaujući koji put i
svoje kuće i porodične obaveze. Na svoj način, darujući usrdno svoje besplatne
sate, ličnim radom ovih predanih žena, crkva Svetog Save ostala je vidna
zadužbina ne samo Kola već i svake sestre ponaosob.
Pored čuvanja srpskih običaja i tradicije Kolo Srpskih Sestara nastojalo je da
očuva i lepotu one velike srpske kosovske duše i da nikada ne posrne niti da
klone.
Na godišnjoj skupštini održanoj 2. decembra 2002. godine sestre Kola sestara "Kraljica
Aleksandra" jednoglasno su odlučile da pođu gde su potrebnije i da svu svoju
aktivnost prenesu u novosagrađeni pravoslavni hram Sabora srpskih svetitelja i
Srpski crkveni centar u Misisagi.
Pošto su obavljene pripreme, na inicijativu i po pozivu protojereja Vasilija
Tomića, na osnivačkoj skupštini 2. marta 2003. godine u sali crkve Svetog Save
osnovano je Kolo Srpskih Sestara "Svete žene mironosice" da bi se nastvio rad
koji je započelo KŠ "Kraljica Aleksandra".
Pozivu na organizovanje, odazvalo se preko 50 žena, uglavnom iz generacije, u
bliskim godinama sveže pristiglih useljenika u Kanadu, iz ratom zahvaćenih
srpskih krajeva; po samoinicijativnom predlogu za predsednicu je prihvaćena
Ljiljana Marković.
Te davne 1953. godine, svo je srpstvo obeležavalo 150 godina rođenja velikog
vadike Petra Petrovića Njegoša. Tim povodom u domu-sali crkve Svetog Save,
krajem te godine, gostovala je pozorišna trupa Srba iz Vindzora koji su tu
izveli "Gorski vjenac". Kuriozitet je da će Srpsko pozorište iz Toronta, koje
redovno vežba u prostorijama crkve Svetog Save, u subotu 2. novembra igrati
predstavu Gorski vjenac", povodom 60 godina Crkve i 200 godina od rođenja
Vladike Njegoša.
Ovo je bilo više o početcima; bilo je o puštanju korena stabla koje je trebalo,
uspelo i treba dalje da se odupre vetrovima i promenama političkih i društvenih
klima, kojima je srpski narod u svom matičnom prostoru uvek bio izložen i otuda
prinuđen da trži, nalazi, i sam organizuje, ostrva svetosavske pravoslavne nade
kakvo je crkva Svetog Save, gde će moći da čuva svoju veru, jezik i običaje,
čuvajući tako svoj pravoslavni, hristijanski put Gospodu.
U minulih 60 godina kako smo tek napomenuli, a kako ćemo više videti, crkva
Svetog Save pokazala se kao crkva matica iz koje se u rojevima odlazilo u razne
krajeve i delove Toronta i Ontarija, u različite oblasti življenja, da se tamo
razvija i Bogogosti duhovni i kulturni život Srba Kanade.
Nastavak u sledećem broju
Radovan Gajić
Foto: arhiva crkve Sv. Save
|
