|
I pre rukopoloženja, dok je obavljao dužnost sekretara Eparhije,
sveštenik Ljuba Rajić (na slici niže)
je bio kućni prijatelj porodice Milana Bauka, koji je, dužnost predsednika CŠO
Sv. Sava, obavljao od 1990. do 1991. godine, i doprineo tehničkom unapređenju
prostorija i Crkve na i centra u Misisagi.
 Tokom
devedesetih Srpska škola u okviru CŠO Sveti Sava dobiće status zvaničnog
kreditnog kursa školskih vlasti Ontarija, što je značilo da đaci, koji pohađaju,
mogu tu nastavu da upisuju kao odrađeni deo regularne redovne nastave u osnovnoj
školi. Nastavu su u to vreme, u Misisagi na Riveru, držali: Slavica Simić,
Biljana Dulanović, Nada Stegnajić, Živko Cerović, Vera Popović, Gordana Tomić,
Slavica Popović, Šotra; Tanja Aničić, Lukić, Đorđević Nada, Đorđević Milena. Deo
program ove škole je, sa Rivera, docnije premešten, kao sastavni, izborni deo
nastavnog programa pri osnovnoj školi Čester u istoimenoj ulici, "tu iza ćoška
Gembla", gde se i danas nastavu srpskog jezika održava učiteljica Dobrila Cvijan.
Deca raznih uzrasta i generacija, đaci ove škole, redovno su učestvovali u
organizovanju i izvođenju godišnje priredbe o školskoj slavi Sveti Sava.
Jedno vreme, u par navrata, u crkvi na Riveru radila je i škola srpskog jezika
koju je vodio i organizovao dr. Radomir Baturan, čiji su đaci takođe učestvovali
u svetosavskim priredbama. Ali najveći deo tereta oko organizovanja programa
svetosavskih svečanosti nosila je folklorna grupa "Stražilovo". Koliko god su
deca bila angažovana oko programa toliko su i roditelji, u značajnom broju,
uzimali učešće u organizovanju svetosavskog obeda, bilo ručka ili večere.
Od osnivanja, predsednici folklora "Stražilovo" bili su
Marija Dugar; Radmilo, Rade, Aničić (nekoliko mandata); Milorad, Miki, Uzelac;
Rašo Novaković i Ljiljana Radevski, koja predano obavlja tu dužnost i sada.
Posle Mileta Ocokoljića posao koreografa obavljao je Žarko Krnjetin, da bi, od
ove godine (2013), to činio Miroslav, Bata, Marčetić.
Tokom višegodišnjeg perioda, pored redovnih aktivnosti, "Stražilovo" je
organizovalo i nastavu veronauke, koju su vodili prota Vasilije Tomić i otac
Ljubo Rajić, zatim, nastavu matematike, koju su vodili Pašić Savka i Jakov; kao
i časove rada sa elektronsim računarima, gde su nastavu, preko pet godina,
držali Jugoslav Aćimović; Nedeljko, Braco, Bužanin; Miomir, Mišo, Stanković;
Miloš Čirić i Radmilo Aničić. Kroz duži niz godina, u saradnji sa programom
Boundleš Adventure, deca "Stražilova" provodila su po 7-8 dana u prirodi pod
nadzorom jednog instruktora na dvoje dece i u pratnji jednog roditelja na grupu,
učeći se raznim veštinama boravka u divljini.
Takođe, svake godine u grupama, deca folklora su odlazila na Blu Mauntin na
kraće aktivno zimovanje. Pošto pokušaj statutarnog regulisanja rada folklora,
paralelno sa crkvenim pravilima, nije prihvaćen, u kasnijem periodu, jedan broj
porodica organizovaće sportsko društvo Trojka, za omladinu, gde se i danas
vežbaju deca u košarci i odbojci. Na svoj način i ovo je poniklo iz crkve na
Riveru.
Svakako da će ostati zapamćen program koji je izvela grupa "Stražilovo" u vreme
bombardovanja srpskih zemalja 1999. godine, pod naslovom "Halo! Ima li koga? U
ruševinama smo", ali jedna od najznačajnih stvari biće ustanovljavanje
organizacije redovnog srpskog Vašara, od 2000. godine na ovamo, u trajanju tokom
celog jednog junskog vikenda, u centru u Misisagi. Bio je to svojevrstan
festival srpske kulture, kuhinje i folklora čiju će organizaciju posle tri
godine preuzeti Centar, koji ovaj program, vremenski skraćen, pravi i danas.
Očigledno da će brojnost i vernika i dece, kao i
raznorodnost aktivnosti oko crkve, zahtevati i drugačiju, da kažemo, "geografiju"
unutrašnjosti pratećih prostora crkve. Tako će se pristupiti renoviranju i
gornje i donje sale. Iz gornje sale biće uklonjena bina, a prostor donje sale
biće u potpunosti preinačen, sa kuhinjom i pultom, pogotovo posle druge
renovacije, uzrokovane poplavom iz odvodne gradske mreže, i biće prilagođen
višestrukoj nameni.
 Pri
tome, zanoviće se i renovirati i sama unutrašnjost crkve, a biće obnovljen i
krov celog objekta. U ovim poslovima Milan Lazić
(na slici desno)
će uspeti da okupi jedan značajan broj mladih poslovnih ljudi,
kao i pojedinaca, vernih svojoj Crkvi, koji će u tim radovima dati važan i
značajan doprinos. Nezaobilazan je doprinos koji su dali: Aleksa Lazić, Milutin
Misimović, Vaso Bogojević, Žarko Brestovac, Veljko Kozarac; Radoslav, Beli,
Milićević; Miladin Radovanović; Radojica, Raša, Aleksić; Predrag, Peđa,
Vukmanović; Boris Karan, Saša Mitrović, Bojan Šehovac, Draško i Branko Marković,
Dušan Babić, Milenko Marić, Ostoja Zlojutro, Goran Nešić, Vladimir Stjepanović,
Ljuba Jović, Žarko Kalabić; Ostoja, Trudo, Babić; Bora Ivetić, Bora Stupar,
Momir Nedić; Jovan, Joja, Božić; Ljubiša Borojević, Branislav Kuljanin, Milan
Stevanović, Vitomir Čirović, Milan Mihajlović, Nebojša i Nikola Bogdanović,
Srđan Knežević, ranopočivši Stojan Marić; Feručo, Učo,; Đuro Papaz, Svetozar
Keser, Nikola Tijanić... Crkva će kod gradskih vlasti uspeti, posle
višegodišnjih napora, da, 2003. godine, dobije deo parka u godišnji zakup, na
namensko korišćenje za potrebe parkinga, čemu je nemeriv doprinos dao arhitekta
Saša Milenov.
Povodom smrti literarnog stvaraoca Milivoja Petkovića, u njegov spomen, porodica
će pokloniti Crkvi, celokupnu njegovu biblioteku. Stolarska radionica Đorđa
Erdeljana, kao svoj prilog Crkvi, sačinila je prigodne bibliotečke ormare u
kojima je smešten književni fond, koji je tokom godina više puta dopunjavan
raznim poklon-zaveštanjima drugih.
 Kroz
nekoliko godina biblioteku je brižno vodila Miroslava Đurčić, koja je
organizovala više poetskih programa pod naslovom "Slovo rodu", u sali Crkve kao
i u centru u Misisagi. U sali Crkve uredno su organizovani i drugi kulturni i
zabavni programi, kao: "Šta to uveče radi? Radovan Gajić..."
(na slici desno)
(realizovan sa Dragoljubom, Gagom, Nikolićem), zatim koncerti
raznih grupa i razne vrste muzike.
Često su održavane večeri poezije pesnika i pisaca iz Toronta, a posle propasti
socijalističke jugoslovenske ideje, i članova udruženja "Desanka Maksimović",
koje se preimenovalo u srpsko. Svakako će u sećanju parohijana ostati
nezaboravno gostovanje braće Teofilović, kao i brojnih književnika iz matice
poput Dragomira Brajkovića, Momira Vojvodića, Dragana Lakićevića, Rajka Petrova
Noga, Zorana Kostića, Ljubivoja Ršumovića, Mirjane Bulatović, kao i gosta iz
Rusije, književnika i prevodioca, Andreja Bazilevskog.
Od 08. do 10. februara 2008. godine, crkva Sveti Sava na Riveru bila je domaćin
26-te Skupština eparhije Kanadske. Tom prilikom ugošćeni su predstavnici svih
kanadskih crkava i delegati i gosti iz Kanade i srpskih zemalja. Kao i uvek,
ogroman doprinos dalo je Kolo srpskih sestara "Sestre mironosice" čiji je
predsednik bila Marija Dugar, potpredsednik Borka Mandić, sekretar Frida
Vukmanović, i u upravnom odboru Senka Bilbija, sa vrednim članicama: Robijanka
Borić, Radmila Popović, Koviljka Čoković, Slavica Todorović, Dunja Pavlović,
Jovanka Arizanović, Marica Hrvač, Jelena Čudić, Biljana Kotarac, Nada Radenović,
Sanja Ivetić, Zorica Jagodić, Biljana Milićević, Đurđica Jakovljević, Gordana
Stojanović; kao i uz nesebičnu pomoć čitavog niza u kome su: Dijana Elez, Anika
Kovač, Borka Mandić, Nada Radenović, Ruža Lantoš, Biljana Kotarac, Biljana
Gašović, Maja Muratović, Ljubica Kovačević, Gordana Nešić, Željana Karan,
Jelena Čolić i nezamenjiva, pored rada u redovnim aktivnostima, organizatorka
svakonedeljnog kolača i kafe, Jelena Stanimirović sa podužim spiskom imena žena
koje uredno pripremaju posluženje žrtvujući dobrovoljno sate i dane rada kao
uzdarje svojoj Crkvi.
 Kako
je već bilo pomenuto, 2000. godine, osnovan je hor "Kir Stefan Srbin". Zamisao o
osnivanju hora ponikla je od parohijana, Milana i Nade Dimitrijević, i Jasmine
Vučurović
(na slici desno)
i oca Vasilija Tomića.
Jedan broj parohijana, koje su ovi okupili oko svoje zamisli, a koji su svi u
otadžbini bili članovi priznatih i uvažavanih horova, udružili su se sa idejom
da se odgovaranju na liturgiji da muzički duhovni činilac koji je krasio
srednjevekovno vizantinsko pevanje u pravoslavnim crkvama.
Da bi bili sigurni da mogu da odgovore onome što su sebi zacrtali, u prvo vreme
su vežbali po kućama, da bi se prvi put javno predstravili na svetosavskoj
priredbi januara 2001. a potom na Uskrs iste godine i zvanično nastupili kao
drugi hor. Po dogovoru sa horom "Sveti Sava" na liturgiji su odgovarali svake
druge nedelje pa je to tako ostalo i danas i posle odlaska hora "Sveti Sava" u
Misisagu. Spoj uvežbanih i iskusnih glasova i Jasminine lične težnje za
kvalitetnim ostvarenjem, rezultirao je da se parohijski hor razvije i bude 2011.
godine, priznat za hor Eparhije kanadske, a da u međuvremenu predstavi crkvu
Sveti Sava i tamo "kod kuće", u otadžbini kao i na svetskoj sceni. Pored Miltona,
Vitbija, Kičenera, Hamiltona i Otave ovde u Kanadi, hor je nastupao u Čikagu,
Bostonu, Portlandu i Njujorku, na ovom kontinentu; kao i na evropskom, u Londonu,
Stokholmu i Beogradu.
"Svakako da je vrhunac čuvanja tradicija pravoslavnog liturgijskog pojanja bio
gostovanje hora Kir Stefan Srbin u Jerusalimu, jula 2012, godine. Zanimljiv
detalj iz istorije hora je i pojavljivanje na prvom Saboru horova iz dijaspore i
otadžbine, gde je po redosledu hor "Kir Stefan Srbin" (slika iznad) nastupio kao
33-eći, od ukupno 34 hora. Dogodilo se da je snimak njihovog nastupa emitovan na
RTS više puta tokom sledećih par godina. Pa i danas, tu i tamo se pojavi na TV
ekranima Srbije.
Trenutno, pored dirigenta Jasmine Vučurović i Dimitrijevića članovi hora su
Aleksa Velicki, Aleksandar Cvjetinović, Biljana Makivić, Bojan Volčanšek, Bojana
Pudrlja, Branislava Crnatović, Vera Šević, Danijela Vidaković, Darinka Tomić,
Dragana Maznić, Dragana Stošić, Duško Guzina, Duško Knežević, Zoran Joksimović,
Jasna Milosavljević, Jelena Marjanović, Lena Krajišnik, Ljiljana Zdravković,
Ljiljana Pešikan, Ljiljana Radevski, Ljubica Majstorović, Martina Joksimović,
Milan Jekić, Milena Vukić-Volčanšek, Milena Stil - Veljković, Milica Hovasnec,
Miloš Lalović, Mirjana Karamarković, Mirjana Radojević, Mihajlo Hovanec, Momčilo
Čonkić, Nada Rajić, Nataša Stanković, Radmila Pantelić, Slavica Trajković,
Snežana Vuković, Snežana Cicvara, Srđan Bjelica, Srđan Popov, Stojan Radovanović
i Tanja Marković.
Sedamdesetih godina minulog veka, u crkvi "Sveti Sava", pojavio se kao mladić,
jedan budući veliki dobrotvor koji će izrasti u izuzetnog darodavca crkvi u
Kanadi, kao i Srpskoj pravoslavnoj crkvi u opšte. Naime, bilo je ovo dugo
vremena molitveno mesto Gojka Kuzmanovića koji će tokom decenija izgraditi svoje
poslovno carstvo, ali koji neće mariti da odvoji za Crkvu kada god to bude
pritrebalo. U danima teške nemaštine, posle sukoba, brojni računi završiće
plaćanjem iz njegovog džepa, ponekad u početku kao pozajmica Crkvi, koja će,
svaka, završiti na kraju kao dar Crkvi.
Poseban doprinos daće i Centru u Misisagi, i iskazaće se kao jedan od
finansijskih stubova ustanovljavanja manastira u Miltonu, kako kod kupovine
imanja tako i prilikom gradnje Manastira "Svetog Preobraženja". Njegova
nesebična darežljivost brojnim kumovanjima Manastiru o slavama, te kapeli i
crkvama, kroz decenije, učiniće da mu verni parohijani utvrde u imenu "kum" i da
ga skoro svako oslovljava sa "kume Gojko".
Biće to redak primer čoveka koga ovozemaljsko bogatstvo nije odvojilo od duha
svojih predaka niti od njihove vere, a koji darovanje crkvi nije smatrao kao
ulaznicu za spletkarenja i razbijanje srpskog pravoslavnog jedinstva kao
pojedini.
Pod krovom zdanja na Riveru, tutori, podvornici u oltaru, bili su Uroš
Marinković, Bora Adamović, Miodrag, Lala, Lagundžija (preminuo u crkvi, radeći);
Sveta Vukasović; Radovan Radović; Mile Ocokoljić, a trenutno je to Roj Rešef.
Održavanje crkve bilo je poveravano Milinku Marinkoviću, Mlađi Radovanoviću,
Iliji Boljaniću, te skorije: Brani Đorđiću, Aleksi Govorčinoviću dok je večito
dežurni, da doda sveću, da primi prilog, da otključa prostorije i u nevreme, a
koliko može i da obezbedi, očisti, pospremi toplinu doma za molitve decenijama,
a i danas tu Trifun, Deka, Drljača.
Kroz sve minule ratove, i one periode nesigurnog ili stabilnijeg mira, između
svih propasti koje su bile namerene da nas kao narod progutaju, čuvala nas je
vera u nama samima, kako Sveta knjiga kaže: "jer gle, carstvo je Božije unutra u
vama." (Luka 17.21.)
Ovde, u Torontu, tu veru rasplamsavalo je uvek toplo ostrvo nade, čuvala nas je
Crkva na tom raskršću gradskih ulica River i Džerard. I daće Bog, velik je,
čuvaće tek mnoge, naše, koji u budućnosti budu morali da potraže zaklon za svoje
molitve pod svodom gde uvek bdi budan svetitelj Sava i čeka svoju decu, u
Torontu, na tom ćošku, na Riveru.
Na mnogaja ljeta.
Kraj
 U
jednom od narednih brojeva ovaj feljton biće dopunjen intervjuima sadašnjih
sveštenika, starešine, prote Milutina Veljka
(na slici desno)
i oca Miloša Purića, a sve ovo bi trebalo da posluži kao
osnov svima, koji su feljton pratili, a i drugima, da u njima probudi sećanja
koja mogu da pošalju na e-mail adresu:
sova.studio@sympatico.ca
a koja će, redakcijskim radom, biti uobličena u knjigu povodom 60-godišnjice
Crkve na Riveru, u pripremi za kraj 2014. godine.
Niko nije zaboravljen namerno.
Pripremio Radovan Gajić
|
