U Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu u četvrtak, 12. oktobra, otvorena je izložba fotografija "Arhitektura. Skulptura. Sećanje. Umetnost spomenika Jugoslavije 1945–1991" čiji su autori Galerija DESSA i časopis ab-Architect's Bulletiniz Ljubljane, i platforma Architectuul.
Početna kustoska koncepcija obuhvatila je izbor od 33 spomenika i memorijalnih kompleksa iz svih republika i autonomnih pokrajina Jugoslavije, a gostovanja izložbe u drugim državama bivše Jugoslavije podrazumevala su dodavanje prvobitnoj selekciji tri do pet spomenika od strane države u kojoj izložba gostuje.
Ovom prilikom, četiri spomenika sa područja Vojvodine pridodata su postojećoj selekciji: Toma Rosandić, Spomenik palim borcima i žrtvama fašističkog terora, 1952, Subotica; Jovan Soldatović, Spomenik žrtvama fašizma - Porodica, 1971, Novi Sad; Pavle Radovanović, Spomenik streljanim meštanima, 1976, Sirig; i Nebojša Delja, Spomen kompleks stratište, 1981, Jabuka kod Pančeva.
Sveukupno, publika u Novom Sadu će moći da vidi fotografije 56 spomenika i spomen-obeležja.
Kako se navodi, pri izboru memorijalnih spomenika iz Vojvodine autori su se rukovodili namerom da izdvoje one koji su isključivo posvećeni civilnim žrtvama i nedužno stradalima tokom Drugog svetskog rata na tlu Vojvodine.
“Fokus je na primerima koji ne slave heroizam, već se usredsređuje na kategoriju civilne žrtve, njihovo stradanje i mesta spomena, oko kojih su tokom vremena nastajali krugovi i naslage sećanja potkrepiljvanih osećanjima ličnih i kolektivnih gubitaka”, navodi se u najavi za izložbu.
Dodaje se da je širi kontekst projekta odgovor na komercijalizaciju prostora sećanja.
“Pokreće se pitanje rušenja i skrnavljenja spomenika eks-Jugoslavije, koji se ogleda u korišćenju spomenika u komercijalne svrhe: snimanje reklama i video spotova, hipster turističke destinacije.
Analiza građe pojedinih savremenih autora, koji su uključivali spomenike u različite turističke rute po devastiranoj teritoriji bivše Jugoslavije, otvara pitanje marketinga i eksploatacije memorijalnih lokacija i grobnica za novu zaradu”, piše u najavi.
Ocenjuje se da “kolonizacijski turizam” predstavlja novi oblik kolonijalizma 21. veka, pošto ga globalni kapital koristi kao sredstvo za osvajanje prostora sećanja, razrađujući izmišljene i neistinite narative u svrhu reklamiranja proizvoda i povećanja broja posetilaca/korisnika.“Na taj način, reinterpretiraju se umetnička obeležja memorijalnih mesta i prekrivaju lažima masovne grobnice onih koji su izgubili živote zarad svojih ideala”, navodi se u najavi.
Kustosi izložbe su Boštjan Bugarič, Kristina Dešman, Maja Ivanič, Špela Kuhar, Eva Mavsar, Špela Nardoni Kovač, Damjana Zaviršek Hudnik, Suzana Vuksanović.
Održavanje izložbe “Arhitektura. Skulptura. Sećanje. Umetnost spomenika Jugoslavije 1945–1991” u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine realizuje se u okviru projekta pod nazivom “Spomenička skulptura posvećena NOB-u u Jugoslaviji 1945–1991”, Suzane Vuksanović, istoričarke umetnosti, muzejske savetnice.
U okviru projekta, 3. novembra, biće organizovana i Nacionalna naučna konferencija sa međunarodnim učešćem, pod istim nazivom “Spomenička skulptura posvećena NOB-u u Jugoslaviji 1945–1991”.
Izložba će biti otvorena do 5. novembra.
