Svet rokenrola obeležio 8 decembra, dve godišnjice - 44 godine od ubistva člana legendarnih "Bitlsa" Džona Lenona (John Lennon) i 81. godinu od rođenja lidera benda "Dors" (The Doors) muzičara i pesnika Džima Morisona (Jim Morrison).
Lenon, rođen 9. oktobra 1940. u Liverpulu, postao je još za života muzička ikona 20. veka, a njegova bogata karijera imala je i uticajne epizode političkog aktivizma, glume i spisateljstva.
Lenon i njegov kompozitorski partner Pol Makartni (Paul McCartney) duboko su uticali na razvoj pop i rok muzike, njihove pesme su rangirane među najbolje i najslušanije pesme svih vremena, a Bitlsi se smatraju najvećim bendom svih vremena, sa ogromnim uticajem na gotovo sve aspekte modernog života.
Muzičar je posle raspada Bitlsa početkom 70-ih godina bio najeksponiraniji član bivše grupe, pre svega zbog svojih pacifističkih stavova ali i veoma zapažene muzičke karijere.
Lenonove najpoznatije solo pesme su "Imagine", "Jealous Guy", "Give Peace A Chance", "Cold Turkey", "Instant Karma", "Power to the People"...
Dugo je bio žestoko osporavan u Sjedinjenim državama, koje su godinama odbijale da mu dozvole stalni boravak. Posebno su ga mrzeli konzervativci, što zbog borbe za rasnu jednakost, što zbog iz konteksta izvučene izjave da su "Bitlsi veći od Isusa", što zbog predvođenja mirovnih demonstracija i aktivnog protivljenja rata u Vijetnamu.
Lenona je 8. decembra 1980. godine u Njujorku ubio poremećeni obožavalac Mark Dejvid Čepmen (David Chapmann) ispred zgrade Dakota u kojoj je živeo, nedugo pošto je dovršio (ispostaviće se poslednji) album Double Fantasy sa suprugom Joko Ono.
Njegovom smrću, konačno su i simbolično završene "šezdesete" i sve što su one naivno predstavljale: nadu u potpune ljudske i seksualne slobode, svetski mir, bratstvo ljudi svih vera i nacija, slobodno tržište proizvoda i ideja.
Lenon je najpre bio oženjen Sintijom Pauel (Cynthia Powell) s kojom ima sina Džulijana (Julian), a drugog sina, Šona (Sean), ima iz drugog braka, s kontroverznom japanskom konceptualnom umetnicom Joko Ono, čije je prisustvo obeležilo krizu i raspad muzički već umornih "Bitlsa", krajem 1969. godine.
Džim Morison, čije je pravo ime bilo Džejms Daglas Morison (James Douglas) rođen je 8. decembra 1943. godine u Melburnu u američkoj saveznoj državi Florida, u porodici visokog oficira američke vojske, admirala koji je kasnije predvodio jednu od najkontroverznijih akcija u Vijetnamu i uvod u otvoreni SAD rat protiv te države.
Bio je vodeći vokal i vođa grupe "Dors" i jedan je od najharizmatičnjijih i najvoljenijih pevača u istoriji rokenrola.
Morison je i autor nekoliko zbirki pesama, kratkih dokumentarnih filmova i ranih muzičkih spotova, kao i većine najvećih hitova grupe.
Bio je i ostao jedan od najpopularnijih i najuticajnijih pevača u istoriji roka, dok su pesme "Dorsa" postale obavezne u kompilacijama svih radio i tv stanica koje emituju klasičnu rok muziku, od ranih hitova "Light my Fire" i "People are Strange", do generacijskih himni "Roadhouse Blues", "Touch me" "Riders on the Storm" i "LA Woman".
Čudesan spoj poezije i rok zvuka sadržan je u neobično dugačkim i komplikovanim pesmama-recitalima "The End", "When the Music's Over", "Celebration of the Lizard" i "Soft Parade".
I dan danas Morison je široko poštovan kao prototip rok zvezde - istovremeno i grub i nežan, intelektualan i prizeman, drsko otvoren i misteriozan. Zbog navodnog nepristojnog ponašanja na sceni bio je sudski progonjen od konzvervativnog režima Ričarda Niksona (Richard Nixon), koji je organizovao čak i "mitinge mladih Amerikanaca" (a zapravo stranačke skupove naprednih republikanaca), protiv "nekulturnih i agresivnih pojava u društvu".
Za života je objavio dve knjige "The Lords - Notes on Vision" i "The New Creatures". Posthumno su izdate još dve zbirke pesma "Wilderness" i svetski poznata "The American Night". Komplet njegove poezije i beleški (The Collected Works) objavljen je na 50. godišnjicu smrti 2021. godine.
Morison je bio jedan od retkih visoko školovanih rok muzičara svog vremena. Završio je, zajedno sa Frensis Ford Kopolom, filmsku režiju na Univerzitetu u Kaliforniji - UCLA, koji se smatra jednim od najboljih univerziteta u SAD.
Umetnik je dao ime grupi "Dors" prema naslovu knjige britanskog pisca i esejiste Oldusa Hakslija (Aldous Huxley) "The Doors of Perception" (Vrata percepcije) i citatu iz te knjige - "Kad bi se vrata percepcije otvorila, čoveku bi se sve pojavilo onako kako jeste - beskonačno".
Slavni reditelj Oliver Stoun (Stone) snimio je film "Dorsi" o Morisonovom životu, sa Valom Kilmerom u glavnoj ulozi, nažalost po petparačkom scenariju nastalom iz knjige "Niko odavde ne izlazi živ" (No One Here Gets Out Alive) koja nema mnogo veze sa stvarnim životom rok legende.
Morisonova smrt u 27. godini, 3. jula 1971. godine u Parizu zaprepastila je njegove obožavaoce. Okolnosti smrti i polutajna i na brzinu organizovana sahrana bile su predmet beskrajnih glasina i igraju značajnu ulogu u mistici koja nastavlja da ga okružuje. Jedini svedok njegove smrti, nevenčana supruga Pamela Karson (Courson), umrla je tri godine kasnije, a da nikome nije ispričala detalje poslednjih sati života svog partnera. Veruje se da je Morisona izdalo srce zbog neumerene upotrebe alkohola i droga.
Umetnik je sahranjen na čuvenom groblju Per Lašez u Parizu na kojem su sahranjeni velikani svetske književnosti, umetnosti i slavne ličnosti kao što su Molijer (Moliere), Frederik Šopen (Frederic Chopin), Oskar Vajld (Oscar Wilde), Onore de Balzak (Honore de Balzac), Marsel Prust (Marcel Proust), Marija Kalas (Maria Callas), Žorž Bize (Georges Bizet), Iv Montan (Yves Montand), Simon Sinjore (Simone Signoret) i Edit Pjaf (Edith Piaf).
Na njegovom nadgrobnom spomeniku piše samo da je bio pesnik, jer je Morison u poslednjoj fazi svog kratkog života bio potpuno razočaran razvojem rok muzike i potpunom komercijalizacijom čitave scene. Sebe je smatrao pesnikom pod uticajem Vilijama Blejka (William Blake), Šarla Bodlera (Charles Baudelaire) i Artura Remboa (Arthur Rimbaud).
Obojica umetnika smatrani su žestokim buntovnicima u svoje vreme, a osim pomenutog datuma povezuje ih i činjenica da su posle smrti žestoko i beskrupulozno komercijalno eksploatisani, što se ponovilo i uoči ove godišnjice.
Američke diskografske kuće su upravo objavile "sabrana" vinilna dela Bitlsa i Dorsa u skupocenim verzijama koje međutim ne sadrže baš ništa što bi pravdalo visoku cenu i mogu se smatrati samo najnovijim pokušajima pljačke kolekcionara i poštovalaca.
