Cerjanska pećina kod Niša, jedna je od najnepristupačnijih u Srbiji pa je mali broj onih koji znaju da tom spomeniku prirode pripadaju i kraška jama dubine 128 metara, sifonsko vrelo u blizini sela Kravlja i pećina Beljanica.
Čuvar i jedini speleovodič u Cerjanskoj pećini Nebojša Petrović rekao je za agenciju Beta da je sifonsko vrelo u podnožju Kalafata dostupno svim građanima, bez neke posebne opreme, dok u krašku jamu mogu da uđu samo speleovodiči, isključivo spuštajući se niz konopac.
"Vrelo je izuzetno zanimljiv lokalitet, posebno tokom kišnih dana i meseci. Tu izvire voda koja ponire u pećini, a kada je nivo vode u pećini visok zbog atmoferskih padavina, na izvoru se pojavljuje gejzir visine do 70 centimetara", naveo je Petrović.
Po njegovim rečima, voda se tokom kišnog perioda izliva i iz dva jezerceta koja se nalaze unutar same pećine, u delu koji lokalno stanovništvo zove Pećurina.
"Unutrašnjost Pećurine je mala, ali prizor je divan. Voda je nestvarno mirna i čista, a dolazi iz dubine čiji se kraj ne vidi. Na samom izvoru postoji takođe više mesta iz kojih se voda pojavljuje, a ne vidi im se kraj", kazao je Petrović.
Kazao je da su istraživači dokazali da voda koja izvire na sifonskom vrelu dolazi iz Cerjanske pećine jer su je obojili bojom neškodljivom za živi svet, koja se posle nedelju dana pojavila i na izvoru kod Kravlja.
"Priroda je i sama dokazala tu vezu. Kada je jednom prilikom izuzetno jaka kiša pala na područje oko Cerjanske pećine, bila su poplavljena imanja ispod kraškog vrela iako tu ni kap kiše nije pala. Velike količine vode prošle su kroz pećinu i pojavile se na vrelu", naveo je Petrović.
On je rekao da je jama potpuno vertikalna, prečnika između tri i četiri metra, sa više bočnih kanala i velikom kolonijom slepih miševa.
"Na njenom samom dnu nalazi se sipar koji su speleolozi otkopali i ušli u podžemne hodnike i galerije koji pripadaju Cerjanskoj pećini. Time su ostvarili decenijski san o otkrivanju drugog ulaza u pećinu. Nakon tog otkrića, dužina pećine povećana je sa 6.025 metara, na 7.100 metara", rekao je Petrović.
Dodao je da je želja istraživača da dokažu povezanost pećine Beljanica sa izvorom vode Dragovac kod sela Popšica, navodeći da bi u tom slučaju imali još jednu pećinu dugu sedam kilometara i paralelnu sa Cerjanskom, što bi kako je rekao, bio najduži pećinski sistem u Srbiji, a možda i u Evropi.
"Istraživanja Cerjanske pećine se nastavljaju, imamo ugovorena speleomorfološke pretrage na petom kilometru, u dvorani Blokova. U toj dvorani ima nekoliko pravaca kretanja koji su dali naznaku da tu treba tražiti neke dalje prolaze", rekao je Petrović.
On je naveo da su ljudi tragali za zlatom na području oko Cerjanske pećine i na samom kraškom vrelu kod Kravlja ali da je priroda već izbrisala tragove kopanja.
"Ne verujem da su bilo šta pronašli, jer istraživanja govore da Cerjanska pećina i Pećurina nikada nisu bile mesto življenja ljudi. Tu je put vode koji ljudima nije dozvoljavao da se naseljavaju", naveo je Petrović.
Kompleks prirodnog dobra Cerjanska pećina je pod zaštitom države od 1955. godine, a Zavod za zaštitu spomenika prirode proglasio ga je 1998. godine za prirodno dobro prve kategorije.
Tim kompleksom upravlja Direkcija za izgradnju grada Niša, koja organizuje ulaske u pećinu.
